Các biến chứng sau mổ tụ máu não có thể xảy ra, làm sao hạn chế?

Biến chứng sau mổ tụ máu não có thể xảy ra sau phẫu thuật nội sọ, tuy ít gặp nhưng có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe người bệnh.

Các biến chứng sau mổ tụ máu não có thể xảy ra ngay sau phẫu thuật hoặc sau mổ vài ngày. Ngày nay, các kỹ thuật, công nghệ mổ hiện đại sẽ giúp hạn chế nguy cơ gặp phải các biến chứng sau mổ tụ máu não.

Tụ máu não là gì?

Tụ máu não là tình trạng tụ máu trong hộp sọ. Nguyên nhân thường gặp là do mạch máu bị vỡ trong não. Nó cũng có thể được gây ra bởi chấn thương như tai nạn hoặc té ngã. Máu có thể tích tụ trong mô não hoặc bên dưới hộp sọ, đè lên não. Tụ máu não cần được điều trị ngay lập tức, bao gồm cả việc phẫu thuật để loại bỏ khối máu tụ, mà đôi khi có thể gây ra biến chứng sau mổ tụ máu não nhẹ hoặc nặng tùy trường hợp.

Phẫu thuật tụ máu não có nguy hiểm không?

Giống như tất cả các ca phẫu thuật khác, phẫu thuật tụ máu não cũng có thể tiềm ẩn một số rủi ro sau mổ. Hầu hết các biến chứng sau phẫu thuật tụ máu não không phổ biến nhưng có thể diễn ra nghiêm trọng. Một số biến chứng sau mổ tụ máu não bao gồm: chảy máu thêm trên não, nhiễm trùng vết thương hoặc vạt sọ, có cục máu đông trong tĩnh mạch chân (huyết khối tĩnh mạch sâu), co giật, gây ra cơn đột quỵ… (1)

Những biến chứng sau mổ tụ máu não có thể thuyên giảm theo thời gian hoặc tồn tại vĩnh viễn. Trong một số trường hợp, khối máu tụ có thể quay trở lại trong vài ngày hoặc vài tuần sau phẫu thuật. Nếu điều này xảy ra, có thể cần tiến hành phẫu thuật thêm để dẫn lưu máu tụ lần nữa.

Biến chứng sau mổ tụ máu não phổ biến

Như đã nói, tuy không phổ biến nhưng người bệnh có thể gặp phải một số biến chứng sau phẫu thuật tụ máu não từ nhẹ đến nặng như:

• Thoát vị não: Áp lực trong não có thể di chuyển mô não ra khỏi vị trí bình thường, tiềm ẩn nguy cơ dẫn đến tử vong.
• Chảy máu nhiều lần hơn: Nếu người lớn tuổi bị biến chứng sau mổ tụ máu não thì có thể có nguy cơ gặp phải tình trạng xuất huyết lần nữa trong quá trình hồi phục sau lần xuất huyết đầu tiên. Nguy cơ xảy ra có thể cao hơn nếu người bệnh bị chấn thương đầu.
• Co giật, động kinh: Người bệnh có thể bị co giật sau khi điều trị loại bỏ khối máu tụ.
• Một số biến chứng khác: Nhiễm trùng vết thương sâu; nhiễm trùng huyết; máu tụ trong, ngoài màng cứng; viêm màng não; rò dịch não tủy; phải đặt lại ống nội khí quản, thở máy…

Dưới đây là 5 biến chứng sau mổ tụ máu não điển hình, gồm có: (2)

1. Xuất huyết não

Một trong những biến chứng sau mổ tụ máu não điển hình là gây xuất huyết não. Cụ thể, chảy máu trong não gây ra tình trạng xuất huyết não, làm gián đoạn lưu lượng máu, khiến não tổn thương và có thể dẫn đến tử vong. Chảy máu não là một trường hợp cấp cứu y tế. Vì nếu não không hoạt động bình thường, nó có thể hạn chế nghiêm trọng khả năng nhận thức, chức năng vận động, hô hấp hoặc những chức năng cơ bản khác. (3)

2. Nhiễm trùng vết mổ

Nhiễm trùng vết mổ cũng là một biến chứng sau mổ tụ máu não, có thể làm chậm quá trình phục hồi của người bệnh. Cụ thể, vết thương có thể chảy dịch, đau đớn quá mức, nhiễm trùng…

Một số trường hợp, ngay cả khi đã tuân thủ nghiêm ngặt các kỹ thuật vô trùng và sử dụng kháng sinh dự phòng, vẫn có một tỷ lệ nhỏ người bệnh bị nhiễm trùng nặng đến mức phải phẫu thuật lại. Khi gặp tình trạng nhiễm trùng - biến chứng sau mổ tụ máu não, người bệnh cần nằm viện kéo dài hoặc tái nhập viện đột xuất.

3. Tĩnh mạch có cục máu đông

Cục máu đông trong tĩnh mạch - huyết khối tĩnh mạch sâu là một trong những biến chứng sau mổ tụ máu não. Biến chứng này thường xảy ra với các triệu chứng như:

• Đau nhói ở một chân (hiếm khi đau cả hai chân), thường bị đau ở bắp chân hoặc đùi, khi đi hay đứng lên.
• Sưng ở một chân (hiếm khi bị sưng cả hai chân).
• Da ấm xung quanh vùng đau.
• Da xung quanh vùng đau bị đỏ hoặc sẫm màu - điều này có thể khó nhìn thấy hơn trên da nâu/đen.
• Tĩnh mạch bị sưng cứng/đau khi chạm vào.
• Khó thở.
• Đau ngực.
• Viêm phổi.

Có thể nói, tĩnh mạch có cục máu đông là biến chứng sau mổ tụ máu não nguy hiểm. Ví dụ, cục máu đông có thể di chuyển đến phổi của người bệnh. Điều này được gọi là thuyên tắc phổi, có thể khiến người bệnh tử vong và cần được điều trị ngay lập tức.

4. Đột quỵ

Đột quỵ não là biến chứng sau mổ tụ máu não nguy hiểm, tuy không phổ biến. Sự xuất hiện của đột quỵ não có thể do tình trạng hạ huyết áp nội sọ tự phát khi người bệnh có dấu hiệu bị đau đầu. Hạ huyết áp nội sọ có thể dẫn đến tình trạng não bị chảy xệ nghiêm trọng, gây biến dạng giải phẫu gian não và thân não, từ đó khiến người bệnh hôn mê, liệt não, đột quỵ não.

Đột quỵ do thiếu máu cục bộ cũng có thể là biến chứng sau mổ tụ máu não, đe dọa tính mạng của người bệnh, xảy ra khi nguồn cung cấp máu cho một phần não bị cắt đứt. Người bệnh có thể gặp cơn đột quỵ này do việc nén cơ học trực tiếp vào các mạch máu màng mềm dẫn đến huyết khối xuyên mạch và nhồi máu nhỏ.

5. Co giật

Co giật là một trong những biến chứng sau mổ tụ máu não và có thể ảnh hưởng đến kết quả điều trị của người bệnh. Tỷ lệ co giật sau phẫu thuật được báo cáo trong tài liệu rất khác nhau, dao động từ 0.67 - 32%.

Biến chứng động kinh - co giật có thể biểu hiện qua các triệu chứng thần kinh như nhức đầu, chóng mặt, yếu chân tay, rối loạn ngôn ngữ và co giật… Cơn co giật là biến chứng sau mổ tụ máu não có thể ảnh hưởng xấu đến quá trình phục hồi chức năng của người bệnh, thậm chí làm tăng tỷ lệ tử vong. Động kinh có thể liên quan đến sự tổn thương vỏ não tiềm ẩn, giảm lưu lượng máu não…

Những yếu tố làm tăng nguy cơ gặp tình trạng động kinh - một trong các biến chứng sau mổ tụ máu não bao gồm: tăng huyết áp, nhồi máu não… Tăng huyết áp là yếu tố nguy cơ đáng chú ý đối với người bệnh động kinh. Do đó, việc kiểm soát huyết áp có vai trò quan trọng với những người bệnh bị co giật sau phẫu thuật. Việc kiểm soát tốt huyết áp có thể góp phần cải thiện hiệu quả chữa trị cho người bệnh.

Phải làm gì khi có dấu hiệu bị biến chứng sau mổ tụ máu não?

Khi có dấu hiệu gặp biến chứng do phẫu thuật tụ máu não, điều đầu tiên người bệnh cần làm là báo cho bác sĩ biết để được chẩn đoán và can thiệp sớm. Để xác định chính xác biến chứng do phẫu thuật tụ máu não, bác sĩ có thể chỉ định cho người bệnh thực hiện các kỹ thuật cận lâm sàng như chụp cắt lớp vi tính (CT), chụp cộng hưởng từ (MRI)…

Tùy vào tình trạng lâm sàng của biến chứng sau mổ tụ máu não, bác sĩ điều trị sẽ đưa ra hướng xử trí tối ưu, phù hợp với từng người bệnh. Nếu người bệnh bị tụ máu nhiều làm tăng áp lực nội sọ, bác sĩ có thể lên kế hoạch phẫu thuật lại để giải quyết tình trạng tổn thương não.

Ngày nay, với sự phát triển của khoa học kỹ thuật trong lĩnh vực y khoa, các phương pháp, kỹ thuật hiện đại mới trong phẫu thuật thần kinh có thể giúp giảm thiểu tối đa các biến chứng sau mổ tụ máu não.

Tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, các bác sĩ ứng dụng nhiều phương pháp phẫu thuật hiện đại khác nhau để giúp người bệnh xử lý tình trạng tụ máu não một cách hiệu quả, an toàn, mang đến lợi ích tối ưu, ví dụ như dùng định vị thần kinh Neuro-Navigation ứng dụng trí tuệ nhân tạo mới nhất, kính vi phẫu có chức năng chụp huỳnh quang 3D thế hệ mới nhất, robot mổ não Modus V Synaptive trí tuệ nhân tạo hiện đại duy nhất tại Việt Nam… Các hệ thống máy móc hiện đại này giúp bác sĩ quan sát được toàn diện không gian, tổ chức não bộ, đặc biệt là các bó sợi thần kinh, các mô não lành trong suốt cuộc mổ, từ đó loại bỏ khối máu tụ an toàn mà không làm tổn thương các cấu trúc lành xung quanh.

Để đặt lịch thăm khám, tư vấn các vấn đề về sức khỏe tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:

Tóm lại, tỷ lệ gặp biến chứng sau mổ tụ máu não tuy có nhưng thấp hơn nhiều so với tỷ lệ mắc bệnh và được phẫu thuật điều trị. Các bác sĩ phẫu thuật thần kinh dày dạn kinh nghiệm và việc ứng dụng các kỹ thuật, máy móc hiện đại sẽ giúp hạn chế tối đa các biến chứng sau mổ tụ máu não.